Hiện nay, khởi nghiệp bán hàng online là mô hình thịnh hành bậc nhất, nó được nhiều người sử dụng vì lợi thế không nhỏ của nó so với các mô hình khác. Không phải mất chi phí duy trì cửa hàng vật lý như mặt bằng, nhân viên, điện, nước,…qua đó giảm bớt được đáng kể chi phí cố định – đây có lẽ là điểm ưu việt nhất của mô hình này khiến các doanh nghiệp, đặc biệt là các shop bán hàng nhỏ lẻ rất ưa chuộng.
Tuy nhiên, cũng chính vì tính ưu việt của nó mà doanh nghiệp, chủ shop chọn phương thức bán hàng online cũng rất nhiều. Không nói quá khi kênh online là kênh bán hàng cạnh tranh nhất hiện nay ở hầu hết các ngành nghề. Với vốn đầu tư ban đầu nhỏ, hiện tượng nhà nhà, người người khởi nghiệp bán hàng online là điều đang xảy ra trên thị trường.
Từ những mặt hàng phổ thông như quần áo, dày dép,…đến những dịch vụ đặc thù như xây nhà, chăm sóc sức khỏe, tư vấn mọi mặt trong cuộc sống,…đều đang cạnh tranh gay gắt giữa các bên. Các kênh online cũng rất đa dạng như sàn thương mại điện tử, website, mạng xã hội, livestream, nền tảng nhắn tin Zalo,…Chính vì thế, giờ đây kinh doanh online đã không còn là một mảnh đất màu mỡ, dễ kiếm tiền như thuở sơ khai 7-10 năm trước.
Thực ra, khởi nghiệp kinh doanh online cũng chỉ là một cách thức kinh doanh, nó có đặc điểm khác biệt so với các mô hình khác nhưng vẫn chỉ là kinh doanh. Do đó, những người khởi nghiệp cần phải có những kiến thức cơ bản về kinh doanh trước khi bắt đầu nếu không muốn nhanh chóng đón nhận thất bại. Dưới đây là một số sai lầm phổ biến khi khởi nghiệp bán hàng online, mà Hải muốn chia sẻ với mọi người.
Mình đã khai phá ra một đại dương xanh
Đại dương xanh là khái niệm nói về thị trường ít hoặc không có đối thủ cạnh tranh, nơi mà doanh nghiệp gần như ở vị thế tiên phong, độc quyền phục vụ một nhóm khách tiềm năng của mình. Đây rõ ràng là một thị trường “trong mơ” mà bất cứ người kinh doanh nào cũng mong muốn, tuy nhiên để khai phá ra một thị trường như vậy chứa đựng rất nhiều rủi ro và khó khăn.
Nhưng khi khởi nghiệp bán hàng online, rất nhiều người đều cho rằng ý tưởng của mình là chưa từng ai làm, ý tưởng này sẽ là độc nhất vô nhị trên thị trường và mình đang khai phá ra được một đại dương xanh đầy tiềm năng. Đây là một suy nghĩ khá ngây thơ, non nớt của những người mới bắt đầu kinh doanh, nhưng nó lại là một suy nghĩ tương đối phổ thông của các startup.
Các nhà khởi nghiệp cần hiểu rằng, để tìm ra một ý tưởng kinh doanh khả thi là cực kỳ khó khăn vì hầu như tất cả các nhu cầu hiện nay của người tiêu dùng đều đã được đáp ứng bằng sản phẩm, dịch vụ nào đó. Rất khó để tìm ra một thứ mới mẻ hoàn toàn và nó lại có nhu cầu đủ lớn để tạo ra một thị trường tiềm năng.
Thế nên, khi bắt đầu với một ý tưởng mới, hãy thận trọng đánh giá. Nếu ý tưởng này bạn chưa nhìn thấy trên thị trường thì có thể nó sẽ rơi vào 2 khả năng: ý tưởng đó đã có người thực hiện nhưng bạn chưa nhìn thấy hoặc đã có nhiều người làm ở quá khứ nhưng nó không khả thi (vì dung lượng thị trường nhỏ, vì triển khai quá khó khăn,…) nên họ đã bỏ và bạn hiện giờ đang tiếp tục đi trên con đường của họ trước đây.
Vậy nên, đừng vội mừng rỡ khi có một ý tưởng mới mẻ vì rất có thể nó không hề khả thi nên chẳng ại hiện thực hóa hoặc nhu cầu quá nhỏ nên cũng chẳng ai còn quan tâm. Nếu quá chủ quan, chắc chắn bạn sẽ đổ tiền bạc và công sức vào job khởi nghiệp này mà kết quả thất bại đã được nhìn thấy trước.
>> Xem thêm : Chiến lược đại dương xanh có phải chìa khóa thành công khi khởi nghiệp kinh doanh?
Không nghiên cứu thị trường khi khởi nghiệp bán hàng online
Nghiên cứu thị trường thì nghe có vẻ to tát và trừu tượng đối với những shop kinh doanh nhỏ lẻ. Nhưng dù doanh nghiệp to hay nhỏ, buôn bán lớn hay shop nhỏ, thì đều cần phải có bước này. Cụ thể công việc là phân tích đánh giá nhu cầu thị trường về sản phẩm, dịch vụ mình đang định triển khai, vẽ chân dung khách hàng, các đặc điểm quan trọng về sở thích, hành vi, phân khúc khách hàng mình muốn tập trung.
Điểm khác nhau duy nhất giữa công ty lớn và shop nhỏ chỉ là nguồn lực đầu tư cho giai đoạn này, một bên có thể đầu tư cả trăm triệu đến hàng tỷ để thu về được nguồn dữ liệu khổng lồ, một bên tự làm chủ yếu bằng kinh nghiệm cá nhân và khả năng phân tích thị trường.
Có những người khởi nghiệp bán hàng online nhưng không biết khách hàng mục tiêu của mình là ai, họ tâm niệm tạo ra sản phẩm và bán cho tất cả những ai có nhu cầu, từ già trẻ trai gái, nông thôn đến thành thị,…Đây là một sai lầm cơ bản nhưng cũng là kinh điển của những người mới kinh doanh.
Khi không xác định được chính xác khách hàng mục tiêu của mình thì bạn sẽ không thể có một chiến lược sản phẩm, tiếp thị, giá cả, phân phối đúng đắn. Bạn hãy ghi nhớ, bán một sản phẩm, dịch vụ cho tất cả mọi người nghĩa là bạn đang không bán gì cả và ngày thất bại của job khởi nghiệp bán hàng online đã đến rất gần.
Lựa chọn sản phẩm, dịch vụ theo trend
Khi khởi nghiệp bán hàng online, những founder rất dễ mắc phải cám dỗ của những sản phẩm, dịch vụ theo xu thế thị trường. Sản phẩm đang “hot” nên nhu cầu thị trường đang tăng cao, khiến các nhà khởi nghiệp bị hấp dẫn và nhận định rằng nó dễ dàng triển khai, job kinh doanh sẽ bội thu ngay lập tức.
Thực chất, kinh doanh theo trend cũng là một hướng đi của không ít người, nhưng cái khó khăn, rủi ro nhất của mô hình này là cần đúng thời điểm và khả năng thay đổi sản phẩm liên tục, hay người ta còn gọi là kinh doanh “hớt váng”. Nghĩa là, nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường khi xu thế về sản phẩm đang tăng, nhu cầu đang lớn để gặt hái doanh thu.
Ngay khi thị trường có dấu hiệu đi xuống, hết trend lập tức phải chuyển sang sản phẩm khác và bắt đầu lại từ đầu. Cứ như vậy, chuỗi thay đổi sản phẩm dịch vụ sẽ không ngừng diễn ra trong suốt hành trình kinh doanh của bạn.
Những sản phẩm, dịch vụ theo xu hướng có được nhu cầu cao của thị trường chẳng qua tâm lý muốn được trải nghiệm cái mới của giới trẻ, chứ không hẳn nó có giá trị gì đặc sắc. Vì thế, các sản phẩm này thường chỉ được dùng một lần, đáp ứng duy nhất nhu cầu trải nghiệm, sau đó có thể nó sẽ bị quên lãng trong tâm thức người tiêu dùng và họ sẽ không bao giờ có lại nhu cầu về sản phẩm đó nữa.
Những mỳ cay nhiều cấp độ, trà sữa trân châu, cafe take away,…là những ví dụ điển hình cho hướng kinh doanh này. Nhưng đa số chúng ta sẽ không đủ nhanh nhạy và nguồn lực mạnh để có thể nhanh chóng nắm bắt một xu thế mới nổi của thị trường và lại chuyển sang một xu thế khác trong khoảng thời gian ngắn.
Vẫn cần một xây dựng một thương hiệu bài bản, với một sản phẩm dịch vụ cốt lõi, đường dài chứ không chạy theo lợi ích trước mắt, đó mới là cách làm đúng đắn của job khởi nghiệp bán hàng online. Dù bạn kinh doanh với sản phẩm, dịch vụ gì, với mô hình như thế nào thì vẫn cần một sản phẩm, dịch vụ để người tiêu dùng ghi nhớ trong tâm trí, còn nếu kinh doanh chỉ luôn chạy theo những sản phẩm ngắn hạn thì chắc chắn sẽ khó bền vững và phát triển.
Không có chiến lược định vị thương hiệu
Muốn có lợi thế cạnh tranh với các đối thủ cùng ngành nghề, không cách nào khác bạn cần có một định vị thương hiệu trên thị trường và khởi nghiệp bán hàng online cũng không phải ngoại lệ. Chỉ có định vị thương hiệu mới giúp thương hiệu của bạn tạo được một ấn tượng nhất định trong tâm trí người tiêu dùng, từ đó sản phẩm dịch vụ của bạn mới là những lựa chọn đầu tiên khi họ có nhu cầu.
Thế nhưng, những người khởi nghiệp bán hàng online, đặc biệt là những cơ sở kinh doanh nhỏ lại thường không hiểu và bỏ qua nhiệm vụ định vị thương hiệu. Các nhà khởi nghiệp thường chỉ quan tâm và dồn toàn lực vào việc bán hàng, tăng doanh thu trước mắt mà không có tầm nhìn chiến lược và dài hạn là làm sao để có đơn hàng đều đặn, job kinh doanh phát triển.
Định vị thương hiệu được hiểu nôm na là tạo ra sự khác biệt về sản phẩm, dịch vụ của mình so với các đối thủ và sự khác biệt này phải có ích cho khách hàng mục tiêu. Sự khác biệt này không chỉ thể hiện trong các thông điệp truyền thông, tiếp thị mà cần được nhất quán trong toàn bộ hoạt động kinh doanh.
Một ví dụ cho câu chuyện định vị thương hiệu đó là Coolmate – thương hiệu thời trang online dành cho nam giới. Ở thời điểm ra mắt thị trường, đây là một định vị tạo được sự khác biệt trong ngành thời trang, khác biệt ở chỗ đại đa số các thương hiệu đều tập trung vào các cửa hàng vật lý, nơi đây là nơi tiếp thị, thu hút người tiêu dùng đến trải nghiệm, nơi làm thương hiệu và cũng là nơi mang về phần lớn doanh thu.
Nhưng Coolmate lại chọn hướng đi mới, đó là bán thời trang hoàn toàn online. Việc này mang lại sự tiện lợi lớn cho một bộ phận không nhỏ khách hàng nam giới khi không mất thời gian đến cửa hàng chọn lựa, thử đồ, nhất là trong tình trạng tắc đường nghiêm trọng ở các thành phố lớn, cũng như quỹ thời gian ngày càng bị thu hẹp trong cuộc sống hiện đại.
Để giải quyết vấn đề trải nghiệm sản phẩm của khách hàng khi không có cửa hàng vật lý, Coolmate đã thiết kế bộ máy của mình “ăn khớp” với định vị thương hiệu này, cụ thể là các chính sách đổi trả phóng khoáng khi khách hàng không vừa ý, liên tục tối ưu website để nâng cao trải nghiệm khách hàng, đồng thời triển khai chiến dịch tiếp thị đa nền tảng online. Đây là một case study điển hình về chiến lược định vị thương hiệu, sự nhất quán trong việc hiện thực hóa và thành công cũng là điều dễ hiểu với thương hiệu này.
>> Xem thêm : Bài toán định vị thương hiệu cho doanh nghiệp nhỏ
Triển khai các kênh tiếp thị không đúng cách
Nhiều người mơ hồ cho rằng khởi nghiệp bán hàng online rất đơn giản, chỉ cần nhập hàng Trung Quốc về, sau đó đăng facebook là đơn hàng ầm ầm đổ về. Câu chuyện này có lẽ chỉ đúng phần nào ở thuở ban sơ của kinh doanh online cách đây 10 năm, còn hiện tại chắc chắn nó là điều không tưởng. Bán hàng online đã nói lên tất cả, nó chính là chọn phương thức tiếp thị, bán hàng là các kênh online, chứ không phải offline.
Thế nên, việc triển khai tiếp thị ở các kênh online mang ý nghĩa sống còn cho job khởi nghiệp kinh doanh. Nếu không có chiến lược đúng cách, bài bản mà chỉ làm việc tùy hứng, không nhất quán thì chắc chắn kết cục thất bại là khó tránh khỏi. Vì thế, bạn cần dành nhiều công sức để xây dựng kênh tiếp thị khi quyết định khởi nghiệp bán hàng online.
Giữa môi trường người người bán hàng online như hiện nay, việc đăng bài thô sơ trên trang facebook cá nhân hàng ngày sẽ không mang lại hiệu quả ngoài một số đơn hàng của người thân quen mang tính chất động viên. Chưa nói đến việc hàng hóa bạn bán như “lẩu thập cẩm”, cái gì cũng bán, sẽ khiến người xem hoài nghi về uy tín, sự nghiêm túc trong job kinh doanh của bạn.
Bán hàng online nhưng website không có, fanpage bỏ không nửa năm đăng 1 bài. Hay có fanpage nhưng chỉ chăm chăm đốt tiền quảng cáo mà không đều đặn đăng bài, xây dựng nội dung hấp dẫn. Hay website sơ sài, lỗi chậm, thiếu kênh liên hệ hay kênh có nhưng không liên hệ được. Hay lại có trường hợp triển khai ở tất cả các nền tảng, thấy người khác có kênh nào mình cũng làm kênh đó. Đây là những sai lầm phổ biến của người khởi nghiệp bán hàng online trong việc triển khai kênh tiếp thị.
Khi triển khai kênh cũng cần có nghiên cứu để chọn kênh phù hợp, cái nào làm trước, cái nào làm sau, cái nào là trọng tâm để tập trung nguồn lực, cái nào là kênh bổ trợ thì đầu tư nguồn lực vừa phải. Khi triển khai cần chỉn chu, kỹ lưỡng chứ không thể ào ào cho xong, mình không có đủ thời gian, không có con người thì cần tìm giải pháp người tư vấn và thực hiện. Theo Hải, chỉ có cách thực hiện nghiêm túc, bài bản mới mang lại hiệu quả, còn tư duy ăn xổi thì khó có thể đem lại kết quả dài hạn được.
>> Xem thêm: Hiểu đúng vai trò của tiếp thị trong kinh doanh
Chỉ cạnh tranh bằng giá
Phải cạnh tranh gay gắt khi đi theo hướng kinh doanh online là điều mà nhà khởi nghiệp nào cũng cần xác định trước khi bắt đầu. Lý do bởi hầu như mọi ngành hàng, lĩnh vực đều đã có nhiều người “tham chiến”, bạn sẽ khó là người tiên phong mà chỉ ở vị thế của người đến sau, cạnh tranh với các tiền bối đi trước. Tất nhiên, nếu bạn khai phá được một thị trường ngách đủ tốt hay nói cách khác là một đại dương xanh thì bạn sẽ không cần lo lắng về việc cạnh tranh nữa, nhưng điều này là vô cùng khó.
Chính vì thế, chiến lược cạnh tranh như thế nào cho job khởi nghiệp bán hàng online sẽ quyết định việc bạn có tồn tại và phát triển được hay không. Nhiều người kinh doanh đã chọn phương thức cạnh tranh đơn giản và phổ biến nhất, đó là cạnh tranh bằng giá. Cung cấp một sản phẩm, dịch vụ nào đó thuộc loại rẻ nhất thị trường, với tư duy số lượng đơn hàng nhiều sẽ bù lại lợi nhuận trên đơn hàng thấp, cuối cùng ta vẫn là người chiến thắng.
Hoặc rất phổ biến hiện nay là mở shop trên các sàn thương mại điện tử, việc cạnh tranh giá ở đây cực kỳ khốc liệt thông qua các công cụ khuyến mại, giảm giá, siêu sale ở các ngày đặc biệt. Công cụ giá đã là công cụ chính để cạnh tranh giữa các shop, có nhiều trường hợp chủ shop sẵn sàng phá giá giảm sâu dưới giá vốn để thu hút khách mua, tạo lượng đơn hàng lớn đồng thời tiêu diệt các đối thủ cạnh tranh.
Hành vi phá giá luôn không được ủng hộ và được coi là hành động xấu xí trong kinh doanh, nó không những góp phần kéo tụt toàn ngành mà còn ảnh hưởng tiêu cực đến chính doanh nghiệp đang phá giá. Tuy nhiên, giữa thương trường cạnh tranh khốc liệt hiện nay thì mọi hành động không vi phạm pháp luật đều có thể sử dụng để mang đến lợi thế cho mình, thế nên đâu đó, ở một số thời điểm, việc cạnh tranh bằng giá vẫn diễn ra.
Tuy nhiên, nếu coi việc giảm giá thành sản phẩm là công cụ cạnh tranh duy nhất và ở mọi thời điểm đối với job khởi nghiệp bán hàng online, thì đây chắc chắn là một chiến lược sai lầm. Sai lầm vì bạn không thể giữ một mức giá thấp trong một thời gian dài, điều này sẽ bào mòn lợi nhuận, khiến job kinh doanh của bạn không có đủ tài chính để tái đầu tư, cũng như nâng cao giá trị vòng ngoài của sản phẩm.
Sai lầm nữa vì người tiêu dùng luôn so sánh giá nhưng cũng chính họ cần một trải nghiệm đủ tốt trong hành trình khách hàng, chứ không chỉ cần một sản phẩm giá rẻ. Cạnh tranh đơn thuần bằng giá trên một chặng đường dài sẽ khiến doanh nghiệp không thể mang đến một trải nghiệm tốt cho người tiêu dùng do chỉ còn tập trung vào giá trị cốt lõi của sản phẩm, dịch vụ. Do đó, người tiêu dùng sẽ nhanh chóng rời xa bạn và cạnh tranh giá chính là một liều thuốc tự sát cho chính job kinh doanh của mình.
>> Xem thêm: Làm thế nào để không phải cạnh tranh bằng giá?
Không có kế hoạch kinh doanh rõ ràng trước khi triển khai
Không có kế hoạch kinh doanh cũng là một sai lầm phổ biến khi khởi nghiệp bán hàng online. Trên thực tế, nhiều người Hải tiếp xúc, không hiểu kế hoạch kinh doanh là gì và đương nhiên sẽ không có trước khi bắt đầu. Triển khai tùy hứng, nay làm tuần sau nghỉ, hay tư duy theo kiểu “làm chơi ăn thật” là một trong những biểu hiện dễ thấy của những người dạng này.
Kế hoạch kinh doanh cụ thể, chi tiết là cái bắt buộc phải có nếu muốn thành công, tất nhiên nó chỉ là điều kiện cần chứ chưa thể là điều kiện đủ vì có kế hoạch vẫn thất bại là chuyện bình thường. Nó sẽ trả lời những câu hỏi: bạn định kinh doanh gì, chân dung khách hàng ra sao, triển khai cụ thể như nào, trong thời gian bao lâu, khi nào thì dừng, khi nào đi tiếp, nguồn lực ở đâu, nếu rủi ro thất bại thì sẽ như nào,…Đó là một bức tranh tổng thể mà người khởi nghiệp bán hàng online cần có trước khi bắt tay vào triển khai.
Một tư duy cũng rất nguy hiểm, nó cũng là hệ quả của việc không có kế hoạch kinh doanh, đó là suy nghĩ khởi nghiệp bán hàng online là một thứ làm cho vui, hay làm thêm kiếm nguồn thu nhập khác ngoài thu nhập chính. Sự thật đã chứng minh, khởi nghiệp là công việc muôn vàn khó khăn, tỷ lệ thất bại ở những lần đầu trên 90%, nên dốc hết khả năng vẫn thất bại là chuyện bình thường, vậy làm chơi chơi, cho vui liệu có cơ hội thành công!?
Câu trả lời chắc chắn là không, ngoài ra nếu làm chơi bạn cũng sẽ không có một đồng thu nhập thêm nào ngoài công sức, tiền bạc, thời gian đã bỏ ra vô ích. Chỉ có sự quyết tâm, nỗ lực với toàn bộ khả năng, cùng với kế hoạch kinh doanh cụ thể thì job khởi nghiệp bán hàng online mới có cơ hội thành công.
>> Xem thêm: Cách xây dựng kế hoạch kinh doanh cho người mới khởi nghiệp
